"Kuba bliska i daleka - teraźniejszość i przyszłość" "Quo Vadis Kuba? Implikacje dla Europy i Polski" Monika Świetlik, Katarzyna Dembicz Uniwersytet Warszawski Centrum Studiów Latynoamerykańskich, ul. Smyczkowa 14, 02-687 Warszawa e-mail: monika.skylight@gmail.com W nich cała nadzieja

Opis popularnonaukowy projektu

Niewiele wiemy o Kubańczykach i ich państwie, Republice Kuby. Kraj ten, położony na największej wyspie archipelagu Wielkich Antyli, dzieli od Polski ponad dziewięć tysięcy kilometrów. Izolacja geograficzna, wodami Morza Karaibskiego, ale bardziej chyba polityczna, utrudnia Kubańczykom kontakty z mieszkańcami innych krajów, w tym także Polski. Być może więc właśnie z niewiedzy wynika to, że Kuba nie kojarzy nam się najlepiej. Sielankowy wizerunek tropikalnej wyspy przysłaniają pojawiające się raz po raz w środkach masowego przekazu obrazy uchodźców płynących na wątłych łódkach lub własnoręcznie skleconych tratwach, szukających lepszego życia w Meksyku, a najlepiej w Stanach Zjednoczonych. Najlepsze na świecie legendarne hawańskie cygara, uważane za kultowe, kawa z kubańskich plantacji, czy banany bledną i tracą urok wobec wizji dyktatury, ograniczającej swobodę życia Kubańczyków i obejmującej represjami tych, którzy próbują otwierać Kubę na świat.
Egzotyczne tropiki, plantacje tytoniu czy ustrój polityczny składają się na, z pewnością powierzchowne i zdecydowanie niekompletne, wyobrażenie tego ponad jedenastomilionowego społeczeństwa. Podobnie, jak każdy inny naród, także i Kubańczycy mają swoje korzenie i legendy, tworzą kulturę i dzieła sztuki, organizują sobie życie codzienne, tworzą więzi międzyludzkie, do czegoś dążą, ulegają modom i upodobaniom, mają narodową kuchnię i lokalne specjały, uczą się, pracują, marzą, no i ... patrzą w przyszłość. O tych aspektach życia na wyspie wiemy zdecydowanie mniej. Czy i my, Europejczycy, a w szczególności Polacy, także dla Kubańczyków stanowimy nację tajemniczą? Czy i oni postrzegają nas przez pryzmat zniekształconych przez swoje media obrazów i ugruntowanych stereotypów? Tego też na razie dokładnie nie wiemy. Tysiące kilometrów między Europą a Karaibami, polityczne odosobnienie Kuby od reszty świata, a także, choć w mniejszym stopniu, bariera językowa, są na razie wystarczającymi przeszkodami w kontaktach z pełnymi latynoskiego temperamentu Kubańczykami. Może jednak niewiele trzeba. Być może wystarczy nie więcej niż jedno pokolenie, aby w malejącym świecie także dystans między tymi dwiema częściami globalnej wioski nie oznaczał nic więcej, jak tylko kilka godzin lotu nad Atlantykiem.

Streszczenie naukowe

Quo Vadis Kuba? Implikacje dla Europy i Polski to naukowe przedsięwzięcie, które daje możliwość nie tylko wykonania pogłębionego studium na temat aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej na Kubie, ale również opracowanie ewentualnych scenariuszy rozwoju sytuacji na wyspie i analizę konsekwencji jakie mogłyby mieć dla jej współpracy z UE i Polską, biorąc pod uwagę element, który do tej pory był w zasadzie nieobecny, czyli percepcję świata i zmian na Kubie przez samych Kubańczyków, zarówno tych mieszkających w kraju jak i poza nim. Do podstawowych celów projektu należy uchwycenie zmian w mentalności i postrzeganiu świata zewnętrznego pomiędzy pokoleniami Kubańczyków, wskazanie czynników warunkujących przemiany na Kubie, nakreślenie scenariuszy rozwoju sytuacji politycznej i gospodarczej na Kubie, wskazanie konsekwencji tych zmian dla relacji Europy i Polski z tym krajem. Metodyka badań niniejszego projektu badawczego zakładała realizację wywiadów z ludnością kubańską poprzez indywidualne wywiady pogłębione przeprowadzane wśród żyjących w izolacji Kubańczyków. Aby móc w pełni zrealizować założenia projektu jedynym sposobem swobodnego i autonomicznego poruszania się w terenie było znalezienie odpowiedniego środka transportu, w tym przypadku stał się nim rower. Badania trwały 3 tygodnie, przejechanych zostało 700 km, przeprowadzono 60 wywiadów i wiele rozmów, które pomogą w lepszej interpretacji zjawisk społeczno-politycznych kraju i umożliwią uchwycenie zmian w mentalności i postrzeganiu świata zewnętrznego pomiędzy pokoleniami Kubańczyków i wskazanie trendów i kierunków zmian w sposobach widzenia świata i Kuby wraz z jej miejscem w świecie.

Komitet Organizacyjny

Sponsorzy

Patronat honorowy

Leszek Jodliński
Dyrektor Muzeum Śląskiego w Katowicach

Zygmunt Łukaszczyk
Wojewoda Śląski

Jan Malicki
Biblioteka Śląska

Piotr Uszok
Prezydent Katowic

Adam Matusiewicz
Marszałek Województwa Śląskiego

Patronat medialny