 |
"Śląsk z orbity" LESZEK KOLONDRA
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk o Ziemi, |
Opis popularnonaukowy projektu
Każdy, kto 14 lat temu, w dniu 28 sierpnia 1992 roku znajdował się w obszarze wyznaczonym przez Kraków, Częstochowę, Katowice i Żywiec, znalazł się na rodzinnej fotografii. Bez uprzedzenia, bez prośby o uśmiech, ukryta kamera zarejestrowała obraz. I to ukryta w najbardziej przemyślny sposób: w przestrzeni kosmicznej, na orbicie okołoziemskiej. Próżno jednak doszukiwać się na zdjęciu samych siebie. Nie dostrzeże się nawet charakterystycznych obiektów regionu, jak hałdy, szyby czy kominy, no może spore jasne plamy na środku - to kopalnia piasku w Jaworznie-Szczakowej. Ba! nawet beskidzkie szczyty gubią się wokół różnobarwnych plam, które jednym przywodzą na myśl mikroskopowe obrazy tkanek, innym - pocztówkę znad morza, a jeszcze innym - część dzieła impresjonisty.
Górnośląski fragment błękitnej planety wcale nie musi być błękitny. Nie musi być też czarny, jak można by po nim oczekiwać. Może za to występować w pełnej palecie barw w zależności od potrzeb odbiorców fotografii. Po obróbce komputerowej Śląsk w barwach niemal naturalnych najpełniej przemawia do topografów. Po nałożeniu podczerwieni oraz barwy zielonej - fotografie pozwalają leśnikom monitorować stan drzewostanów. Geologowie i mineralogowie wolą wersję z wyłączeniem zakresu podczerwieni.
Zdjęcia, które mieszczą kilka tysięcy kilometrów kwadratowych na planszy o rozmiarach większego kalendarza dostarczają niemal nieograniczonych możliwości interpretacyjnych także hydrografom, urbanistom, specjalistom z wielu innych dziedzin.
Kto wie, może w nieodległej przyszłości (rozdzielczość zdjęć z satelitów szpiegowskich jest zdumiewająca) z fotografii kosmicznych będą korzystać socjologowie badający stopień zadowolenia społeczeństw? A więc uśmiechnij się, może właśnie robią Ci zdjęcie!
Streszczenie naukowe
Prezentowane zdjęcia są wybranymi kompozycjami barwnymi RGB (czerwony, zielony, niebieski) zobrazowania pozyskanego 28 sierpnia 1992 roku sensorami satelity LANDSAT TM.
Cała scena satelitarna obejmuje obszar o powierzchni ok. 31 500 km2 (175 x 180 km). Załączone kompozycje są fragmentem tej sceny i obejmują obszar: na północy, od Częstochowy po Żywiec na południu, i od Katowic na zachodzie po skraj Puszczy Niepołomickiej na wschodzie. Kompozycje barwne przedstawiają w barwach fałszywych zobrazowany teren, ale umożliwiają wyróżnienie wielu różnych cech i właściwości terenu niezauważalnych lub wręcz niewidocznych na zwykłych zdjęciach panchromatycznych lub barwnych. Znajomość przydatności poszczególnych zestawów kompozycyjnych pozwala specjalistom różnych specjalności (topografia, geologia, mineralogia, geomorfologia, hydrografia, planowanie przestrzenne, leśnictwo i in.) pozyskiwać wiarygodne dane w sposób bardziej ekonomiczny komfortowy.
Zobrazowanie satelitarne nabyte przez Uniwersytet Śląski służyło i służy do celów dydaktycznych oraz stanowiło materiał wyjściowy i porównawczy kilkunastu prac dyplomowych studentów Wydział Nauk o Ziemi oraz doktoratu. Obecnie jest wykorzystywane w programie badań statutowych Katedry Geomorfologii pt. "Wpływ czynników naturalnych i antropogenicznych na stan i dynamikę krajobrazów w wybranych obszarach Polski i Europy metodami teledetekcji".