"Niepisana separacja" "Awaryjniak - studium przypadku ghetto ponowoczesnego" Jakub Ochnio Uniwersytet Wrocławski, Kolegium Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych, pl. Biskupa Nankiera 15, 50-140 Wrocław Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Wydział Administracji i Nauk Społecznych, Katedra Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, ul. Sucharskiego 2, 35-225 Rzeszów e-mail: ochnio.jakub@gmail.com Awaryjniak 1 Awaryjniak 2 Awaryjniak 3 Awaryjniak 4 Awaryjniak 5 Awaryjniak 6 Awaryjniak 7 Awaryjniak 8 Awaryjniak 9 Awaryjniak 10

Opis popularnonaukowy projektu

Każde miasto ma takie miejsce, często bynajmniej nieodległe od nowoczesnego osiedla domków ze szlabanem strzegącym wjazdu na wewnętrzny parking. Czasami jest to dawny hotel robotniczy, innym razem - zbudowany w taniej technologii wielkiej płyty kilkupiętrowy blok mieszkalny. Mieszkają tam ci, którym życie potoczyło się niezgodnie z planem lub na przekór dziecięcym marzeniom. Żyją jak potrafią, nierzadko wbrew społecznym normom i zwyczajom a częstokroć nawet w konflikcie z prawem. Mieszkańcy nowoczesnego osiedla nigdy nie wybierają się tam z sąsiedzkimi wizytami. Najczęściej wolą nadłożyć drogi, aby ominąć miejsce, gdzie sami czują się intruzami a ich dzieci mają najczęściej kategoryczny zakaz "zadawania się z patologią". Raczej nie wchodzą sobie w drogę, choć czasem ich szlaki się krzyżują, robiąc zakupy w tym samym sklepie lub jadąc do pracy tym samym tramwajem. Gdy zdarzy się, że w wyniku zaprószenia ognia spłonie czyjś skromny dobytek lub karetka na sygnale zabierze ofiarę sąsiedzkiego konfliktu, wtedy "nowocześni" na chwilę skupią na nich swoją uwagę, nawet odstąpią coś z wyposażenia, aby potem znów powrócić do niepisanej separacji.
Zupełnie inny, osobny świat poukładał się wśród mieszkańców lokali socjalnych. Choć przyczyn, które ich tu zgromadziły jest tyle, ilu lokatorów, choć część z nich być może nie zagrzeje tu miejsca na dłużej, to każdy z nich podporządkowuje się zasadom wspólnego zamieszkiwania na obrzeżach przyjętych norm życia. Jak w każdej grupie ludzi, rodzą się sympatie i antypatie, nawiązują się bliskie, serdeczne związki lub piętrzą napięcia i konflikty. Tworzy się kodeks honorowy, nieformalny lecz egzekwowany z całą surowością, o czym czasem świat dowiaduje się z kronik kryminalnych. Troska o jutrzejszy posiłek, o zawartość tornistra, o opał i buty w warunkach niedostatków finansowych a często także i emocjonalnych uzbraja mieszkańców w nieustępliwość i dystans do świata zewnętrznego.
Trudno wniknąć w ten izolowany ekosystem. Docierają tam pracownicy pomocy społecznej, stróże prawa, czasami socjolodzy. Poznają więzi i próbują nazwać emocje, o ile uda im się przełamać wzajemną nieufność.

Streszczenie naukowe

Tematem eksploracji był zespół bloków socjalnych nazywany pospolicie "Awaryjniakiem". Trafiają do nich najczęściej przesiedleńcy oczekujący na mieszkania, bądź osoby których nie stać na inne lokum. Wewnątrz można zaobserwować sporą różnorodność zachowań patologicznych i odstających od norm społeczno-obyczajowych. Obok przedstawicieli marginesu znajdują się też normalne (bądź próbujące wytworzyć atmosferę normalności) rodziny. Mimo wręcz dychotomicznego charakteru podziału mieszkańców, wewnątrz została wytworzona specyficzna mikrostruktura. Jednostki zespolone zostały w całość za sprawą konieczności wspólnego zamieszkiwania na małym obszarze o charakterystycznych i czytelnych dla każdego granicach. Zespół bloków ulokowany został w ścisłym centrum miasta, mimo to nawet najbliżsi sąsiedzi spoza badanego obszaru nie wiedzą jak wygląda życie w "Awaryjniaku". Fotografia wydała się trudnym, ale zarazem najlepszym sposobem dotarcia do środka ghetto-ponowoczesnego umożliwiając także uzupełnienie materiału o obserwację uczestniczącą. Wytworzenie granicy równoznacznej z przynależnością do mikrostruktury jest uzależnione wyłącznie od faktu zamieszkiwania bloków i całkowicie wyabstrahowane od zindywidualizowanych kwestii. Co warte podkreślenia granica ta funkcjonuje wyłącznie jednostronnie. Mieszkańcy pracują, korzystają z miejskiej infrastruktury i funkcjonują w otaczającym ich społeczeństwie, jednocześnie jednak, wkroczenie na teren "Awaryjniaku" przez obcego, traktowana jest jako naruszenie pewnego tabu. Wewnątrz wytworzone zostały wszystkie klasycznie ujmowane w teoriach mikrostrukturalnych więzi. Poznawcze - powstające przy kontakcie poszczególnych mieszkańców ze sobą nawzajem (choć można ustalić w tej materii próby odcinania się niektórych jednostek od konkretnych lokatorów czy zespołu mieszkań na wzór socjologicznych teorii konfliktu). Wartościujące - ujawniane przy każdym opisie miejsca zamieszkania przez lokatorów. Jednostki tworzące wspólnotę bez względu na przeszłość, która de facto doprowadziła do konieczności zajęcia lokum w "Awaryjniaku", posiadają zbieżne problem oraz bliźniaczą świadomość odrębności.

Komitet Organizacyjny

Sponsorzy

Patronat medialny