"Studenckie warsztaty naukowe: obserwujący - obserwowani" "Warsztaty geofizyczne i glacjologiczne dla studentów i doktorantów Uniwersytetu Śląskiego organizowane przez Centrum Studiów Polarnych na Spitsbergenie" MARTA KONDRACKA1, JACEK JANIA2 1Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geologii Stosowanej ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec e-mail: marta.kondracka@us.edu.pl 2Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geomorfologii ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec e-mail: jacek.jania@us.edu.pl Nurzyk Polarny Na zmianę

Opis popularnonaukowy projektu

Safari, survival, szkoła przetrwania to propozycje dla tych, którym niestraszne niebezpieczeństwa i niedogodności. Im gorzej tym lepiej: czasem trzeba przebrnąć suchą stopą przez grząskie bagno, znaleźć nocą w ciemnym lesie właściwy kierunek, wspiąć się na drzewo, ostrożnie zsunąć w przepaść, wzniecić lub stłumić ogień, nie umrzeć z głodu i pragnienia a wszystko to z uśmiechem. Gdy wieczorem po znojnym dniu uda się położyć głowę na samodzielnie skleconej pryczy w szałasie, można wsłuchać się w dźwięki przyrody i poradzić sobie z wrażeniem, że jest się obserwowanym. Gdy uda się mimo to zmrużyć oczy, przygoda od rana zaczyna się na nowo. Wśród niebezpieczeństw i wyzwań surwiwalowych wakacji brakuje tylko lodu, mrozu i śniegu.
Uczestnicy warsztatów polarnych na taki niedosyt nie mogą narzekać. Co więcej, lód, mróz i śnieg są niezbędnymi warunkami prawidłowego przebiegu zajęć. Jak bowiem można dokonywać pomiarów glacjologicznych bez dostępu do lodowca, który jest obiektem takich badań? Choć uczestników warsztatów nie pozostawiano samopas bez mapy na środku białej przestrzeni z zadaniem powrotu do bazy, to jednak pobyt w bazie polarnej na Spitsbergenie z pewnością można z wielu powodów wpisać na I miejscu w rankingu podróży życia. Pierwszym z nich jest fakt bycia na końcu świata, albo bardzo blisko. Drugim, niewątpliwie, jest poznanie metod badawczych, które w innych miejscach świata mają znacznie mniejsze zastosowanie. Trzeci, równie ważny i kuszący jest taki, że dokonując pomiarów pokrywy lodowej można zupełnie przy okazji rzucić okiem na polarną faunę i florę. Obserwacje przyrodnicze za kołem podbiegunowym są dostępne niewielu wybrańcom losu. Tymczasem uczestnicy warsztatów mogą, zupełnie mimochodem przechadzać się po tundrze, w której najwyższe drzewo liczy kilkadziesiąt centymetrów wzrostu. Mogą też stanąć twarzą w twarz z bajkowymi reniferami, liskami polarnymi czy z arktycznym ptactwem i nabrać wątpliwości, która ze stron spotkania jest stroną obserwującą, a która obserwowaną. Dla niedźwiedzi polarnych rezerwuje się, zgodnie z zasadami safari, wyłącznie tę drugą rolę.

Streszczenie naukowe

Celem warsztatów było zapoznanie studentów oraz doktorantów Uniwersytetu Śląskiego z po-miarami geofizycznymi i glacjologicznymi w obszarze zlodowaconym i peryglacjalnym Spits-bergenu. W ramach warsztatów przeprowadzono obrazowanie stoków usypiskowych w pobliżu lodowca Hansbreen metodą elektrooporową oraz georadarową. Warsztaty pozwoliły na okre-ślenie struktury wewnętrznej badanych stoków oraz ich ewolucji na podstawie badań geofi-zycznych i analiz geograficznych dotyczących tj. parametrów jak ekspozycja, nachylenie, wy-sokość nad poziom morza, długością stoku), a także odległością od lodowca oraz danych meteorologicznych. Uczestników warsztatów zapoznano z metodologią pomiarów glacjolo-gicznych dotyczących bilansu masy i dynamiki lodowców na przykładzie lodowca Hansa i Werenskiolda. Przeprowadzono pomiary bilansu masy lodowców z wykorzystaniem stałej sieci tyczek ablacyjnych oraz dokonano przeszkolenia z obsługi automatycznych stacji meteorolo-gicznych i geodezyjnych. Uczestnicy warsztatów mieli także możliwość podziwiania lokalnej tundry, flory i fauny, której część przedstawiają załączone zdjęcia.

Komitet Organizacyjny

Współpraca

Sponsorzy

Patronat medialny