"Kenijska szkoła >>Made in Poland<<" "Pomagam dzieciom w Afryce - Szkoła pod baobabem" ANNA WATOŁA, MARTA WATOŁA Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Pedagogiki, Katedra Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Pedagogiki Mediów, ul. Grażyńskiego 53, 40-126 Katowice e-mail: watola@poczta.fm, martawatola1@gmail.com Przy tablicy w klasie szkolnej - Wyspa Wasini - luty 2013. Fot. A. Watoła

Opis popularnonaukowy projektu

Wczesny poranek czasu środkowoeuropejskiego. W pokojach większości uczniów rozbrzmiewają budziki: czas do szkoły. Większości uczniom miejsce to kojarzy się z dziesięcioma miesiącami udręki, zwieńczonymi wytęsknionymi wakacjami. Pomimo buntu, w krótkim czasie wpadają oni w cotygodniowy rytm dzwonków, zadań domowych i zajęć pozalekcyjnych. Widzą, że podobny tryb życia prowadzi rodzeństwo, sąsiedzi i rówieśnicy. Znają szkolne wspomnienia rodziców i dziadków i doskonale wiedzą, że podobne historie będą sami opowiadać swoim dzieciom, gdy i one siądą w szkolnych ławkach. Najczęściej nie zdają sobie sprawy, w jakim stopniu chodzenie do szkoły porządkuje im świat, nadaje mu ramy i w dużym stopniu przygotowuje do życia ludzi dorosłych. Idealny świat bez szkoły istnieje wyłącznie w marzeniach, bo wiadomo, że wykształcenia zapewnia przetrwanie. Wczesny poranek, Kenia. Jeszcze niedawno byłby to dzień jak co dzień w wiosce Masajów. Wszystkie dzieci zajęłyby się codziennymi sprawami: nauką zdobywania pożywienia, opieką nad młodszym rodzeństwem, przygotowaniem do wędrówki, obserwacją przyrody i nauką wzuwania się w jej rytm. Prowadziłyby idealne życie bez szkoły, jak z marzeń dzieci z północnej półkuli. Rozwój społeczeństw i zmiany w organizacji ludzkiego świata zaczęły jednak wymuszać zmianę trybu życia. Wędrowne ludy, które z pokolenia na pokolenie zmieniały miejsce przebywania, musiały osiąść i nauczyć się uprawiać rośliny. Wielu z Masajów podejmuje zatrudnienie w przemyśle turystycznym. Brak wykształcenia utrudnia prowadzenie nowego trybu życia. Dorośli Masajowie chcą kształcić swoje dzieci, powstają więc szkoły, na wzór europejskich. Jak bardzo muszą się one jednak różnić od znanych nam instytucji z ławkami, dzwonkami, multimediami w sytuacji, gdy uczniowie nigdy wcześniej nie mieli do czynienia z edukacją? Nie obserwowali starszego rodzeństwa i kolegów z ociąganiem wychodzących z domu z plecakiem pełnym przyborów, nie słyszeli o zadaniach domowych, nie żyli według planu lekcji. Wiele wody upłynie w kenijskiej rzece Kerio, zanim szkoły pełne multimedialnych udogodnień wrosną w naturę i kulturę Masajów. Oby jeszcze więcej, zanim ich uczniowie z wytęsknieniem zaczną wypatrywać wakacji.

Streszczenie naukowe

Obszar moich zainteresowań naukowych związany jest ze społecznością Wyspy Wasini oraz Masajów w Amboseli, którzy od kilku lat budują swoją wioskę. Masajowie - dawniej nomadzi oraz łowcy. Obecnie zachodzące zmiany zmusiły ich do zmiany stylu życia, do przyjęcia trybu charakterystycznego dla ludności osiadłej. Objęci moimi bada-niami dzieci z Wyspy Wasini i Masajowie od kilku lat podejmują próby uprawy roli. Niektórzy z nich starają się podjąć pracę jako lokalni przewodnicy lub strażnicy. Nielicznym udaje się znaleźć pracę w obszarze usług turystycznych. Zapotrzebowanie na ich zatrudnienie w tym sektorze jest ogromne, jednak ludzie ci nie mają żadnego wykształcenia oraz nie posiadają umiejętności kwalifikujących ich do pracy w nowym dla nich charakterze. Uruchomienie szkoły, zdobycie wykształcenia, opanowanie nowych form pracy to szansa na kontynuację życia w miejscu życia ich od-wiecznych przodków. Coraz większa część mieszkańców wioski z obrzeży Parku Narodowego Amboseli posyła do szkoły swoje dzieci licząc na poprawę dotychczasowych warunków życia oraz usunięcia groźby przeprowadzki w odległe i nieznane tereny Kenii, gdzie życie wcale nie jest łatwiejsze. Dostarczenie i uruchomienie "mini pracowni komputerowej" w masajskiej szkole to działania, które stały się praktycznym celem projektów "Pomagam dzieciom w Afryce - Szkoła po d baobabem". Jako cel naukowy podjęto próbę odpowiedzi na pytania związane z wykorzystaniem europejskiej wiedzy teoretycznej i praktycznej w procesie tworzenia i funkcjonowania szkoły wśród społeczności, która jeszcze nigdy wcześniej nie miała kontaktu z instytucją edukacyjną. W przedsięwzięciu tym biorą udział naukow-cy z polskich uniwersytetów oraz pracownicy naukowi z uniwersytetów z Kenii. Sformułowano główny problem badawczy: W jaki sposób zorganizowany jest proces wychowawczy i dydaktyczny dla uczniów na pięciu kontynen-tach? Postawiono szereg problemów szczegółowych. Kilka z nich dotyczy szkolnictwa w Kenii oraz stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej w środowisku szkolnym i środowisku pozaszkolnym. Badania, które są realizowane w Kenii skupiają się wokół pytania: Jaką rolę pełni technologia informacyjno-komunikacyjna w procesie nauczania wśród uczniów z Wyspy Wasini i wioski Masajów? Na przestrzeni ostatnich kilku lat istotnym elementem kultury współczesnej szkoły stała technologia informacyjno-komunikacyjna. Mając na uwadze zmiany ekonomiczne i cywilizacyjne w świecie zasadne i celowe a nawet konieczne wydaje się podejmowanie działań związanych z upo-wszechnieniem edukacji z zastosowaniem nowoczesnych mediów w krajach rozwijających się. Właściwie wykorzy-stywany komputer wraz z odpowiednio dobranymi edukacyjnymi programami skutecznie i efektywnie może wspo-magać proces nauczania i uczenia się . Odpowiednio dobrane media dydaktyczne same z siebie dają szerokie moż-liwości indywidualizacji procesu nauczania - uczenia się z pełnym uwzględnieniem specyficznych predyspozycji rozwojowych każdego człowieka. Najważniejsze wydarzenia wynikające z projektu: Pomagam dzieciom w Afryce - Szkoła pod Baobabem 2012 - 2014 . Pierwsza wizyta w kenijskich placówkach szkolnych - Amboseli i Wasini (spo-tkanie z nauczycielami, hospitacja wybranych lekcji, kontakty z uczniami, zapoznawanie się z organizacją zajęć szkol-nych, zapoczątkowanie kontaktów e-mailowych z nauczycielami. . Instalacja paneli fotowoltaicznych - uzyskanie energii elektrycznej . Uruchomienie "mini pracowni komputerowej" . Instalacja edukacyjnych programów kompute-rowych . Szkolenia i warsztaty dla nauczycieli dotyczące Technologii informacyjno-komunikacyjnej . Dostarczenie przyborów szkolnych dla uczniów i nauczycieli . Nawiązanie kontaktów kontaktów naukowych z pracownikami naukowymi z uniwersytetu w Nairobi . Dostarczenie telefonów komórkowych dla nauczycieli . Szkolenia, seminaria i warsztaty z nauczycielami . Podpisanie aktu darowizny ziemi na budowę szkoły dla dzieci na wyspie Wasini 2015 i 2016 . Dostarczanie licznych i różnorodnych pomocy dydaktycznych, przyborów szkolnych . Systematyczne wizyty w szkołach z udziałem pracowników naukowych z polskich uczelni - Seminaria naukowo - badawcze . Dostarczenie nauczycielom z Amboseli rowerów, by umożliwić szybkie przemieszczanie się między szkołami . Podpisanie umów bilateralnych z uniwersytetami - Nairobi, Mombasa.

Komitet Organizacyjny

Współpraca

Sponsorzy

Patronat medialny