Strona archiwalna! Ta strona zawiera treści archiwalne, które nie były zmieniane po 23 września 2019 r. Jeśli chcesz wiedzieć więcej zapoznaj się z deklaracją dostępności
archiwum 2006 rok 2006    2008 rok 2008    2010 rok 2010    2012 rok 2012 2014 rok 2014
hex3.jpg
hex5.jpg hex4.jpg
hex6.jpg
  strona główna założenia regulamin kalendarium wskazówki pobierz jury   rejestracja zgłoszone projekty galeria gallery   archiwum kontakt
 
"Teleskop czy kalejdoskop - badania nieba w Chile"
"Eksperyment soczewkowania grawitacyjnego"

KRZYSZTOF ULACZYK, ANDRZEJ UDALSKI
Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego,
al. Ujazdowskie 4 00-478 Warszawa
e-mail: kulaczyk@gmail.com, udalski@astrouw.edu.pl

Widok na południowy biegun nieba - 12.11.2010, Obserwatorium Las Campanas w Chile

Opis popularnonaukowy projektu

Poeci znają takie stany, gdy kosmos wiruje, a gwiazdy zbliżają się na odległość wyciągniętej ręki, gdy niemal każdemu jaśniejącemu punktowi każdej konstelacji można nadać imię, i gdy w ułamku sekundy można znaleźć się w sercu galaktyki, zajrzeć poza jej krawędź lub zerknąć w głąb czarnej dziury. Każdy, kto choć przez moment czuje się wybrańcem losu i ma w sobie ducha poezji, ma prawo do kosmicznych metafor. Niewielka jednak grupa ludzi na naszej planecie- Ziemi, w naszym Układzie Słonecznym, w naszej Drodze Mlecznej ma jedyne i niezbywalne prawo traktować siebie jako wybrańców Wszechświata, a poetyckie metafory- całkowicie dosłownie. Wielu szczęściarzy spośród tej grupy osób spotkać można w Chile, w obserwatorium astronomicznym Las Campanas, a w szczególności- w tej jego części, gdzie mieści się Obserwatorium Południowe Uniwersytetu Warszawskiego. Odosobniona, wyniosła kopuła wznosi się w chilijskich Andach, na terenie najsuchszej na świecie pustyni Atakama. Panują tam doskonałe warunki klimatyczne a przede wszystkim nic nie zasłania, nie zakłóca i nie zanieczyszcza widoku Obłoków Magellana oraz centrum Galaktyki. Obserwatorium wyposażone jest w imponujące, niezwykle nowoczesne narzędzia obserwacyjne, dzięki którym spełnia się magiczna rola astronomii- pokazać te, spośród ciał i zjawisk kosmicznych, których nie widać, których nie zobaczył jeszcze nikt inny wcześniej oraz przewidzieć istnienie czegoś, co dostrzec da się być może w przyszłości, za pomocą jeszcze doskonalszych urządzeń następnej i kolejnych generacji. Dotychczas, w ciągu kilkunastu lat trwania projektu OGLE, prowadzonego tam przez polskich astronomów, zaobserwowano 20 nowych planet spoza Układu Słonecznego oraz kilkaset tysięcy nieznanych dotąd gwiazd zmiennych, a także dostrzeżono kilka tysięcy zjawisk świadczących o obecności i oddziaływaniu ciał kosmicznych o wielkiej masie. I rzec by się chciało- to wciąż dopiero początek poszukiwań. Także i astronomom z pewnością nieobce są stany ducha, dla wyrażenia których najlepiej przydają się metafory. Czyż w nazwach"ciał niebieskich" nie tkwi niejedna miłość ziemskiego pochodzenia?

Streszczenie naukowe

Projekt OGLE to długookresowy, astronomiczny przegląd nieba. Do najważniejszych jego celów naukowych należą: poszukiwanie planet pozasłonecznych, badanie ciemnej materii poprzez zjawiska mikrosoczewkowania grawitacyjnego, analiza struktury Galaktyki oraz analiza zmienności w różnych skalach czasowych stu milionów regularnie obserwowanych obiektów. Rezultaty naukowe są imponujące. W roku 1993 ogłoszono odkrycie pierwszych zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego. Od 1992 r. (kiedy to projekt się rozpoczął) do maja 2009 (gdy zakończyła się jego III faza) zaobserwowano: 20 nowych planet pozasłonecznych ponad 4000 zjawisk mikrosoczewkowania kilkaset tysięcy nowych gwiazd zmiennych Z ostatnich, najgłośniejszych sukcesów należy wymienić odkrycie pierwszych planet pozasłonecznych nowymi metodami fotometrycznymi: tranzytów i przy użyciu mikroso-czewkowania grawitacyjnego (m.in. odkrycie układu planetarnego analogicznego do Układu Słonecznego oraz planety pozasłonecznej o najmniejszej masie). Podczas pierwszej fazy projektu obserwacje prowadzono przy pomocy metrowego teleskopu Swope w obserwatorium Las Campanas w Chile. Projekt odniósł sukces, ale obarczony był licznymi ograniczeniami, w tym najistotniejszym - ograniczoną dostępnością czasu obserwacyjnego. Od samego początku było oczywiste, że w celu osiągnięcia głównych celów projektu konieczny jest dedykowany dla niego teleskop i instrumenty nowej generacji. Nowoczesny Teleskop Warszawski o średnicy zwierciadła głównego 1,3 m został zbudowany w tym samym obserwatorium, co zapewnia doskonałe warunki klimatyczne i widoczność Obłoków Magellana oraz centrum Galaktyki. Regularne obserwacje rozpoczęły się 6 stycznia 1997 r. Zastosowany instrument- szerokokątna kamera CCD- jest stale udoskonalany. Od 2009 roku obserwacje prowadzone są przy pomocy kamery mozaikowej trzeciej generacji składającej się z 32 detektorów. Jest to jeden z największych instrumentów tego typu na świecie. Zgromadzone dane są regularnie upubliczniane. Zespół OGLE: ANDRZEJ UDALSKI, MARCIN KUBIAK, MICHAŁ SZYMAŃSKI, GRZEGORZ PIETRZYŃSKI, IGOR SOSZYŃSKI, ŁUKASZ WYRZYKOWSKI, RADOSŁAW POLESKI, SZYMON KOZŁOWSKI, PAWEŁ PIETRUKOWICZ i KRZYSZTOF ULACZYK Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego Al. Ujazdowskie 4 00-478 Warszawa.

 

Komitet Organizacyjny

organizatorzy
organizatorzy

Sponsorzy

logo

logo
logo
logo
logo logo

Patronat honorowy

Leszek Jodliński
Dyrektor Muzeum Śląskiego w Katowicach

Zygmunt Łukaszczyk
Wojewoda Śląski

Jan Malicki
Biblioteka Śląska

Piotr Uszok
Prezydent Katowic

Adam Matusiewicz
Marszałek Województwa Śląskiego

Patronat medialny

logo

logo

logo

logo

logo

logo